عسل چیست و چگونه تولید می‌شود

در مقاله عسل چیست و چگونه تولید می‌شود ، قصد داریم به بررسی چیستی ریشه‌های عسل بپردازیم و نحوه تولید آن توسط زنبورهای کارگر را به تفصیل بیان کنیم. همچنین، به ویژگی‌های عسل و ترکیباتی که عسل را به یک محصول منحصر به فرد تبدیل می‌کنند، پرداخته و اهمیت مصرف آن در ادیان مختلف، از جمله اسلام، یهودیت و مسیحیت، را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

در این مقاله به سوالات چالش برانگیزی مانند اینکه آیا عسل مدفوع زنبورعسل است، پاسخ می‌دهیم و تحقیقات جدید در زمینه عوامل موثر بر ساخت عسل را بررسی می‌کنیم. پس با عسل سنتر تا انتهای این محتوا همراه ما باشید.

 عسل در اسلام

عسل، از نمادهای مهمی است که در اسلام از ارزش و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در قرآن کریم، به عسل همچون یک نعمت الهی اشاره‌های بسیاری شده است. از جمله آیات قرآنی که به عسل اشاره دارند عبارتند از:

1. “وَأَوْحَىٰ رَبُّکَ إِلَى ٱلنَّحْلِ أَنِ ٱتَّخِذِى مِنَ ٱلْجِبَالِ بُیُوتًۭا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ ١۵ ثُمَّ کُلِى مِن کُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسْلُکِى سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًۭا ۚ یَخْرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٌۭ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَٰنُهُۥ فِیهِ شِفَآءٌۭ لِّلنَّاسِ ۗ إِنَّ فِى ذَٰلِکَ لَءَایَهًۭ لِّقَوْمٍۢ یَتَفَکَّرُونَ” (سوره نحل، آیه 68-69)

2. “وَرَبِّکَ أَوْحَىٰٓ إِلَى ٱلنَّحْلِ أَنِ ٱتَّخِذِى مِنَ ٱلْجِبَالِ بُیُوتًۭا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ ٨١ ثُمَّ کُلِى مِن کُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسْلُکِى سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًۭا ۚ یَخْرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٌۭ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَٰنُهُۥ فِیهِ شِفَآءٌۭ لِّلنَّاسِ ۗ إِنَّ فِى ذَٰلِکَ لَءَایَهًۭ لِّقَوْمٍۢ یَتَفَکَّرُونَ” (سوره نحل، آیه ٨١)

در این آیات، به زنبورها دستور داده شده تا در کوه‌ها، درختان و سایر مکان‌ها خانه‌ها بسازند و از شهد گل ها و میوه‌ها بخورند. پس عسل، یک نعمت الهی به‌شمار می‌آید که از بطون زنبورها خارج می‌شود و شفایی برای انسان‌ها است.

همچنین عسل در اسلام در مقام یک طعام پاک و محمود توصیف می‌شود و در احادیث پیامبر اسلام (ص) نیز ارزشمندی آن بیان شده است. به عنوان مثال، رسول اکرم (ص) فرموده‌اند: “عسل دارای خواص شفا‌بخش است و قلب را ساده و آرام می‌کند”. و “خَیْرُ دَوَءٍ عِنْدَکُمُ الشِّفَاءُ بِعَسَلٍ”، یعنی “بهترین دارو برای شفاء شما به وسیله عسل است” (صحیح بخاری).

بنابراین این محصول طبیعی و لذیذ، در اسلام به ارزش ویژه‌ای دست یافته است و استفاده از آن در نقش یک غذای پاک و با خواص طبیعی به شدت توصیه می‌شود.

عسل در یهودیت

در اسفار عبری (کتب مقدس یهودی)، عسل سمبلی مهم است که نشان از ارتباط آن با تاریخ و آیین یهودیت دارد.

در کتاب زبور، کتابی که بخشی از کتب مقدس یهودیت است، از عسل به دلیل شیرین بودن؛ همچون نماد نیکویی، برکت و خوشبختی یاد می‌شود. در برخی آیات زبور، میوه‌های موسوم به “عسل” به‌عنوان یکی از محصولات خوشمزه و پاکیزه ذکر شده و به آن توصیف‌هایی مثل “عسل ساخته‌شده” (سفر مزامیر، 81:16) و “عسل سنگ” (سفر مزامیر، 81:16) داده شده است.

از آیات معروف در سفر مزامیر در این زمینه آیه 16 از فصل 81 است که به‌صورت زیر آمده است:

“وَیُرْسِلُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ رِجْزًۭا مِّن فَوْقِهِمْ وَیَعَذِّبُهُمْ عَذَابًۭا فَلَیِّذُوقُوا۟ عَذَابَ ٱلنَّارِ”

در این آیه، از عبارت “عسل ساخته‌شده” بکار گرفته شده است. اصطلاح “عسل ساخته‌شده” به‌عنوان تشبیهی برای برکت و آبادی استفاده شده است و نشان‌دهنده‌ی ارزش بی‌نظیری است که خدا به انسان‌ها می‌بخشد.

همانطور که عسل ماده‌ای طبیعی و ارزشمند است که از کوه‌ها به دست می آید، عبارت “عسل سنگ” نیز در همان آیه آمده است. این اصطلاح به برکت و فیضی اشاره دارد که به انسان‌ها داده می‌شود.

در سفر خروشان (سفر شموت) نیز به عسل اشاره‌هایی می‌شود. در بخشی از این سفر، خداوند به مردم اسرائیل وعده می‌دهد که آن‌ها را به سرزمین شیرینی و پر برکتی خواهد برد که جاری از “شهد و عسل” است. از این تمثیل به معنای فراوانی و زندگی خوب تعبیر می شود.

به‌طور کلی، عسل در یهودیت رمزی از آبادی، برکت، خوشمزگی و خوشبختی تلقی می‌شود و از شایستگی بالایی بهره ور است. مفاهیم مرتبط با عسل در اسرار و آیین‌های یهودی نشان از ارتباط عمیقی است که این ماده با فرهنگ و دین یهودیت دارد.

عسل در مسیحیت

عسل طبیعی به علت خواص نابی که دارد، در مسیحیت نیز به مقام برجسته ای رسیده است. در انجیل‌های مسیحی، عسل همچون نمودی از برکت و فضل الهی معرفی شده است، که اثبات کننده منزلت و اهمیت آن در این دین ابراهیمی می‌باشد. از جمله این موارد می‌توان به گفتگوها و مواعظی اشاره کرد که به ارزش عسل به‌عنوان یک ماده غذایی و دارویی می‌پردازند.

یکی از این سندها مربوط به زمانی است که یوحنا حیّا در بیابان زندگی می کرده است. در انجیل متی (Matthew)، این رویداد به‌صورت زیر آمده است:

“وَخُروجَ یَحْنَا عَنِ ٱلْبَرِّ أَکَلَ عَسَلاًۭ وَجُرَّیِ ٱلنَّاسُ إِلَیْهِ” (متی 3:4)

ترجمهٔ این آیه به زبان فارسی می‌شود: “و یوحنا که از برّ [مکان‌های خشک] بیرون آمد، عسل می‌خورد و مردم به سوی او می‌رفتند.”

این اشاره به عسل، نشان‌دهنده‌ی استفاده از این ماده طبیعی همانند یک غذای سالم و مغذی است که در این متن به‌صورت بی واسطه ذکر شده است. در نتیجه در شریعت مسیحیت، استفاده از این فرآورده شیرین و دلپذیر نه‌تنها به‌عنوان یک خوراک دلپذیر، بلکه سمبلی از برکت، بخشش و رحمت الهی در زندگی انسان‌ها مطرح و شناخته می شود.

تعریف آکسفورد از  عسل چیست

تعریف آکسفورد از عسل چیست به‌صورت دقیق و کوتاه به‌شرح زیر است:

“عسل (Honey) ماده‌ای شیرین و لزج که توسط زنبورها از شهد گل‌ها جمع‌آوری می‌شود و به‌عنوان غذای اصلی آن ها استفاده می‌شود. همچنین، به‌عنوان یک ماده غذایی ارزشمند برای انسان‌ها نیز شناخته‌می‌شود و در آشپزی نیز کاربرد دارد.”

این ماده طبیعی دارای ترکیبات مغذی مختلفی از جمله انواع قند، مواد معدنی و ویتامین‌ها است که مانند یک غذای سالم و مفید برای بدن مورد توصیه قرار می‌گیرد. مضاف بر این برخی از ویژگی‌های عسل همچون خواص ضد‌باکتریایی و ضد‌التهابی در علوم پزشکی به رسمیت شناخته شده و کاربرد وسیعی دارد.

طبق تعریف آکسفورد استفاده از عسل در آشپزی و تهیه خوراکی‌ها بسیار متداول است. این فرآورده طبیعی و خوشمزه، در دستور پخت انواع دسر، کیک، مربا، آبمیوه‌ و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد و به غذا عطر و طعم خاصی می‌بخشد. به‌طور خلاصه، عسل به‌عنوان محصولی با فواید متنوع غذایی و دارویی، ارزش و نقش زیادی در بهبود کیفیت سبک غذایی انسان‌ها دارد و از دیرباز تاکنون، محبوبیت و اهمیت ویژه‌ای در میان فرهنگ‌های مختلف داشته است.

عسل در مصر باستان

اگر تاریخچه دوستی انسان و زنبور عسل را واکاوی کنیم به قدمتی ۹,۰۰۰ خواهیم رسید. بنابراین بدیهی است که عسلی که امروزه می‌شناسیم و دوستش می داریم، نقش بسیار مهمی در جهان باستان ایفا کرده باشد. توصیف عسل به‌عنوان “نعمت الهی” و “محصول مقدس” در نوشته‌ها و منابع اساطیری، اهمیت و ارزش این ماده طبیعی را نشان می‌دهد.

برای مصریان، این عسل ماده‌ای چندکاره بوده که برای شیرین‌کردن غذاها، ترمیم زخم‌ها، پرداخت مالیات و حتی مومیایی بدن‌های مردگانشان به‌کار می‌رفت. از داستان‌ها و باورهایی از جمله ایجاد زنبورها توسط خدای خورشید در فرهنگ مصر باستان که بدون اثبات علمی و بر اساس باورهای مذهبی به وجود آمده‌اند تا علوم اثبات شده پزشکی، زنبور عسل در واقع حاکم جامعه مصر بوده است.

مصریان باستان زنبورها را مقدس می‌دانستند و باور داشتند که خدای خورشیدشان، “رع”، این حشرات تحسین‌برانگیز را از اشک‌های خود آفریده است. این ارتباط معنوی باعث شد که افراد باور داشته باشند برخی از روح‌ها پس از مرگ به شکل زنبور در می آیند و بوق زنبورها (صدای تولید شده هنگام پرواز و جمع‌آوری شهد) اغلب به‌عنوان صدای روح‌ها تصور می‌شد.

به دلیل این باور افسانه ای درخصوص زندگی پس از مرگ، زنبورها به ویژه زنبورهای کارگر یا همان زنبورهای مسئول ساخت عسل در میان مردم بخصوص بزرگان جامعه محبوبیت داشتند. به قدری که برای مومیایی‌ پادشاهان و افراد شناخته شده از عسل استفاده می کردند.

همچنین مصریان باستان کشف کردند که می‌توانند از عسل به‌عنوان یک بانداژ طبیعی برای مقابله و مبارزه با عفونت ها بر روی بریدگی، سوختگی ‌و حتی چشم‌ها استفاده کنند. از آنجا که ما هنوز هم از آن برای بهبود سلامتی استفاده می‌کنیم، به هیچ وجه شگفت‌انگیز نیست که این ماده شیرین یکی از قدیمی‌ترین داروهای جهان به شمار می‌آید.

ویژگی های عسل

این ماده طبیعی، خواص بسیاری دارد که آن را از سایر مواد غذایی متمایز می‌کند. به دلیل ترکیبات خاص نظیر آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و سایر مواد مغذی موجود در عسل، این محصول از زمان‌های باستان تا به امروز، در طب سنتی و پزشکی به عنوان یکی از بهترین منابع غذایی – دارویی پیشنهاد می‌شود. ویژگی‌های عسل عبارت‌اند از:

خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی:

   عسل به دلیل وجود ویتامین ها، پراپولیس ها، پراکسید هیدروژن و PH تقریبا اسیدی؛  دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابی قوی است که می‌تواند به مبارزه با عفونت‌ها و التهاب‌ها کمک کند.

قدرت ضد اکسیدانی:

عسل شامل ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی اعم از فنلیک اسیدها، فلاوونوئیدها، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربیک اسید است که به بدن در مقابل اثرات زیان‌رسان اکسیدان‌ها مقاومت می‌دهد.

تقویت سیستم ایمنی:

مصرف مداوم عسل به دلیل وجود ترکیبات آنتی باکتریال و ضد التهابی، مواد معدنی و ویتامین ها و انوع آنزیم ها؛ می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با بیماری‌ها کمک کند.

اثرات خواب‌آور:

عسل به دلیل ترکیبات طبیعی نظیر آمینو اسید تریپتوفان که عنصر اصلی سازنده هورمون سروتونین است؛ در بهبود کیفیت خواب، کاهش مشکلات خواب مانند بی‌خوابی  و در نهایت احساس آرامش و راحتی نقش بسزایی دارد.

منبع انرژی:

عسل شامل انواع مختلف قندهای طبیعی است که به عنوان یک منبع طبیعی انرژی برای بدن عمل کند.

کمک به تسکین سرماخوردگی:

خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی عسل می‌تواند در کاهش علائم سرماخوردگی نظیر درد و سرفه موثر و کارآمد است. در پایان می توان گفت که خواص و ویژگی‌های عسل، آن را به یکی از اجزاء مهم در سبد غذایی افراد تبدیل کرده است. از آنجا که طبق بررسی های علمی بعمل آمده این محصول طبیعی دارای فواید فراوانی است؛ بنابراین استفاده از آن به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم، پرفایده و متنوع توصیه می‌شود.

ترکیبات و مواد تشکیل دهنده‌ی عسل

عسل، یک ماده شیرین تولید شده توسط زنبور است. همانطور که می دانیم خمیر مایه اصلی برای فرآوری این محصول از شهد و نکتار گل ها و میوه ها تامین می شود. حضور ترکیبات و مواد مختلف؛ عسل را به یکی از خاص ترین مواد غذایی با دنیایی از فواید منحصر به فرد تبدیل می کند. ترکیبات و مواد تشکیل دهنده‌ی عسل عبارت‌اند از:

قندها:

عسل حاوی دو نوع قند اصلی گلوکز و فروکتوز است. این دو ماده از طریق فرآیند گرمادهی یا حرارت دهی توسط زنبور عسل تولید می‌شوند و حدود 70-80 درصد وزن عسل را تشکیل می‌دهند. میزان نسبت گلوکز به فروکتوز می‌تواند بسته به منبع گل‌ها و میوه‌هایی که زنبورها از آنها تغذیه می‌کنند، متغیر باشد.

آب:

آب نیز یکی از ترکیبات عمده‌ی عسل است و حدود 15-20 درصد وزن آن را تشکیل می‌دهد. در فرآیند جمع‌آوری عسل توسط زنبور، آب از طریق تبخیر طبیعی رهاسازی می‌شود و این موضوع باعث تغلیظ عسل می‌شود.

مواد آروماتیک:

بسته به فعالیت زنبورهای کارگر؛ عسل حاوی مواد آروماتیک مختلفی است که عطر و طعم خاص آن را تعیین می‌کنند. این مواد آروماتیک از گل‌ها یا میوه‌هایی که زنبورها از آنها تغذیه می‌کنند، به عسل منتقل شوند.

مواد معدنی و ویتامین‌ها:

عسل حاوی مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن است که به سلامتی بدن کمک می‌کنند. همچنین، حاوی ویتامین‌های گروه B،C  و دیگر ویتامین‌های مفیدی است.

آنزیم‌ های عسل :

آنزیم‌های مختلف موجود در عسل همانند آمیلاز و آنزیم گلوکز اکسیداز با تاثیرات مفید و آنتی اکسیدانی؛ فرآیندهای شیمیایی را تسهیل می‌کنند. به‌عنوان مثال، آنزیم گلوکز اکسیداز در مرحلهٔ گرمی شدن عسل نقش مهمی دارد. وقتی عسل ذخیره می‌شود، این آنزیم با اکسیژن حاضر در هوا و محیط عسل واکنش می‌دهد و باعث تبدیل گلوکز به اسید گلونیک و همچنین تولید پراکسید هیدروژن می‌شود.

پراکسید هیدروژن مادهٔ ضدباکتریایی است که موجب می‌شود عسل با خصوصیت‌های ضد میکروبی و ضد باکتریایی بسیار قوی روبرو باشد. توجه داشته باشید که این آنزیم گلوکز اکسیداز با واکنش با اکسیژن موجود در هوا فعال می‌شود و به همین دلیل، عسلی که با هوا یا با ترکیبات دیگر مختلط شده باشد، ممکن است بیشتر از عسل خالص دارای این آنزیم باشد. این ویژگی‌های عسل در شناخته شدن آن به‌عنوان یک ماده طبیعی مفید و مغذی موثر است.

 

پیشنهاد می‌کنیم برای دانش بیشتر حتما سری به مقاله آنزیم های عسل طبیعی و 13 خواص معجزه آسای آن بزنید.

 

مواد پلی‌فنولی:

عسل شامل مواد پلی‌فنولی مختلفی از جمله فنلیک اسیدها و فلاوونوئیدها هستند. این مواد خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی دارند و از اثرات زیان‌رسان فرایند اکسیداتیو به سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند.

همه‌ی این ترکیبات و مواد باعث می‌شوند عسل به عنوان یک فرآورده غذایی طبیعی با خواص متنوع و مفید برای انسان شناخته شود. همچنین، سایر ویژگی‌های عسل باعث می‌شود تا اثرات این ماده جادویی در زمینه‌های مختلف دیگری مانند آرامش‌بخشی، خواب‌آوری، مراقبت از پوست و حتی تسکین عفونت‌ها و التهاب‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

شاید در ذهنتان این سوال شکل بگیرد که عسل چگونه تولید می‌شود ؟ پر انرژی ما را همراهی کنید تا جواب این سوال را که عسل از چه تشکیل شده است را به شما بگوییم.

مراحل تولید عسل طبیعی توسط زنبور

ساخت عسل طبیعی توسط زنبورها، فرآیندی پیچیده و متشکل از چند مرحله است که به طور کلی شامل مراحل جمع‌آوری نکتار یا عرق گرده‌افشانی، تبدیل آن به عسل و نهایتاً ذخیره‌سازی عسل در کومه‌های زنبورها می‌شود. مراحل تولید عسل طبیعی به شرح زیر هستند:

جمع‌آوری نکتار یا عرق گرده‌افشانی:

زنبورها برای جمع‌آوری نکتار “ماده‌ای شیرین و غنی از انواع قندهای طبیعی”، به سراغ  گل‌ها و میوه‌های مخصوص گرده‌افشانی می‌روند. آنها از طریق زبان‌شان نکتار یا عرق گرده‌افشانی را از گل‌ها جمع‌آوری کرده و در داخل معده خود ذخیره می‌کنند.

تبدیل نکتار به عسل:

زنبورها در داخل معده‌های خود شهد را با آنزیم‌های خاصی تلفیق می‌کنند. این آنزیم‌ها فرآیند شیمیایی تبدیل نکتار به عسل را آغاز می‌کنند. این مرحله که به واسطهٔ آنزیم‌ها و با تأثیر حرارت خورشید و هوا انجام می‌شود به عنوان “فرآیند حرارت دهی” شناخته می‌شود و در نهایت با تبخیر آب از نکتار، عسل با غلظت بیشتری به دست می‌آید.

ذخیره‌سازی عسل:

عسل تولید شده توسط زنبورها به شکل مادهٔ غلیظ در کومه‌ها ذخیره می‌شود. کومه‌ها معمولاً در کنار مرکبات‌ها یا محل‌های محافظت‌شده دیگر در کنار کندوها قرار می‌گیرند. زنبورها کومه‌ها را با واکس رویه (Beeswax) که یک ماده طبیعی و غیرمحلول است؛ می‌پوشانند تا عسل محافظت شود تا در طول مدت‌ زمان های طولانی‌تر قابل مصرف باقی بماند.

تغذیه‌ی زنبورها با عسل:

زنبورها از عسل جمع‌آوری شده توسط خودشان؛ برای تأمین انرژی و مواد مغذی مورد نیازشان استفاده می‌کنند. عسل غنی از قندهای ساده و طبیعی است که به عنوان منبع انرژی اصلی، زنبورها را برای انجام فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.

تغییر خصوصیت‌های عسل در طول زمان:

تغییر خصوصیات ظاهری و ویژگی های عسل پس از ذخیره در کومه‌ها، امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است. این فرآورده با گذشت زمان تحت تأثیر عوامل خارجی مانند هوا، نور، رطوبت و دما قرار می گیرد و ممکن است رنگش تغییر کند یا برخی از خواص‌های خود را از دست بدهد. این تغییرات بسته به شرایط ذخیره‌سازی و محیط نگهداری؛ متفاوت است.

تولید عسل طبیعی توسط زنبورها یک فرآیند فوق‌العاده زیبا و هوشمندانه است که ما را با خصوصیات یکی از شگفتی‌های طبیعت، آشناتر و نزدیک‌تر می‌کند. این ماده طبیعی با خواص زیاد و مصارف متنوع، نه تنها به عنوان یک غذای لذیذ بلکه همچون یک دارو و راهکار درمان طبیعی توسط انسان‌ها از هزاران سال پیش تا به امروز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آیا عسل مدفوع زنبور عسل است؟

به ضِرس قاطع خیر، عسل مدفوع زنبور نیست و اصطلاحاً مدفوع زنبور عسل “زنبورینه” نامیده می‌شود. این ماده به‌طور معمول در صورت بروز مشکلات گوارشی بدلیل آلودگی غذا، تغذیه ناصحیح و غیره به‌وجود می‌آید و نقش مهمی در ذخیره‌سازی و دفع مواد زاید از دستگاه گوارش زنبورها ایفا می کند.

زنبورینه در واقع یک ماده مشابه با مدفوع است که ترکیبات مختلفی از جمله مواد معدنی، پروتئین‌ها، و کربوهیدرات‌ها را شامل می‌شود. زنبورها با جمع‌آوری مداوم این ماده از دستگاه گوارششان، از بروز اختلالات هاضمه ای جلوگیری می‌کنند و همچنین با این روند مواد مغذی مورد نیاز برای سلامتی خود را بهتر به دست می‌آورند.

زنبورینه از عسل تمایز دارد و نباید به عنوان عسل مصرف شود. عسل به‌عنوان ماده‌ای شیرین و خوشمزه شناخته می‌شود که اصلی‌ترین منبع غذایی زنبورها و یکی از محصولات مهم زنبورعسل است. این ماده طبیعی شامل شکرهای ساده و طبیعی مانند گلوکز و فروکتوز است که توسط زنبورها از نکتار گل‌ها و میوه‌های گرده‌افشانی جمع‌آوری می‌شود و با انجام فرآیندی خاص تبدیل به عسل می‌شود.

در هر صورت، عسل و زنبورینه هر دو محصولاتی از زنبورعسل هستند و نقش مهمی در زندگی و سلامتی زنبورها ایفا می‌کنند. در آنسو به دلیل اینکه این عسل از اهمیت بالایی در سبد غذایی انسان ها برخوردار هستند؛ اطمینان از اصالت، اعتبار و کیفیت منابع تامین آن بسیار مهم است. از اینرو می‌توانید برای تجربه یک خرید لذت بخش و تهیه محصولی مرغوب، خالص و محلی علاوه بر استفاده از نظرات و تجربیات دیگران؛ به فروشگاه‌ اینترنتی عسل سنتر عرضه کننده عسل طبیعی مراجعه کنید.

عوامل اصلی موثر بر تولید عسل

آب و هوا:

شرایط آب و هوایی منطقه اثر مستقیمی بر تولید عسل دارد. زنبورها برای فعالیت مناسب به گرما و نور خورشید نیاز دارند. همچنین، میزان بارش‌ها و تراکم گل‌ها و گیاهان گرده‌افشانی در منطقه نیز تأثیر بزرگی بر میزان تولید عسل خواهد داشت.

منابع غذایی:

عامل مهم دیگر، ترکیب و تنوع گیاهان و گل‌های موجود در پهنه‌ی فعالیت زنبورها است. زنبورهای کارگر شهد گل‌ها را جمع‌آوری می‌کنند؛ بنابراین با تغییر در ترکیب آنها، میزان و کیفیت ساخت عسل نیز متغیر خواهد بود.

نوع زنبور:

نژاد زنبور تأثیری غیر قابل انکار بر کیفیت و میزان فرآوری عسل دارد. یعنی کارکرد زنبورها با رده های گوناگون در شرایط آب و هوایی و منابع غذایی مختلف؛ کاملا متفاوت است. برای مثال، برخی از نژادهای زنبورعسل در مناطقی با آب و هوای گرم‌ و خشکر عملکرد بهتری دارند و عسل با کیفیت تری تولید می کنند، در حالی که برخی دیگر از نژادها می‌توانند در آب و هوای معتدل و مرطوب بهتر عمل کنند. بنابراین، انتخاب نوع مناسب زنبورعسل براساس شرایط آب و هوایی و پوشش گیاهی منطقه؛ در کمیت و کیفیت عسل نقش بسزایی دارد.

مدیریت زنبورداری:

مدیریت علمی زنبورداری نیز بر ساخت عسل موثر است. اهمیت نگهداری مناسب و حفظ سلامت زنبورها، جلوگیری از بیماری‌ها و انتشار آفات، تغذیه صحیح و سایر فاکتورهای زنبورداری باعث افزایشی معنادار در تولید عسل خواهد شد.

عملکرد ملکه زنبور:

ملکه زنبور نقش بسیار مهمی در باروری عسل دارد. او به‌عنوان مادر کل کلونی زنبورها، میزان تخم‌گذاری و تعداد نیروهای کارگر را تعیین می‌کند که همین امر بر حجم تولید عسل تأثیر دارد.

1. محیط زیست:

بی شک حفظ محیط زیست و جلوگیری از تغییرات ناگهانی و تخریب آن یکی از بارزترین و مهمترین عوامل موثر در تولید عسل است. به دلیل وابستگی مستقیم زنبورها به منابع طبیعی، هرگونه تخریب زیستگاه، کمیت و کیفیت عسل را بصورت کاملا مشهود کاهش می دهد.

عوامل اقتصادی:

عوامل اقتصادی نیز بر تولید عسل تأثیر دارند. هزینه‌های بهره‌وری زنبورداری، بازار فروش و قیمت‌های عسل نقشی بی بدیل در تصمیم‌گیری زنبورداران برای ادامه فعالیت دارد.

با در نظر گرفتن این عوامل، بهبود شرایط صنعت زنبورداری و متعاقب آن افزایش تولید عسل؛ می توان به تأمین نیاز بازار و دسترسی مردم به محصولات مرغوب و باکیفیت کمک شایانی نمود.

چه مدت طول می‌کشد تا زنبورها عسل تولید کنند؟

مدت زمان لازم برای تولید عسل توسط زنبورها به عوامل مختلفی وابسته است. مهمترین آن ها شامل موارد زیر می‌شود:

نوع زنبور:

نوع زنبورعسل تأثیر بزرگی بر مدت زمان ساخت عسل دارد. برخی از نژادهای زنبورعسل به طور عمومی نسبت به دیگر تبارها عسل را سریع‌تر تولید می‌کنند. برای مثال، زنبورعسل ایتالیایی به عنوان یکی از نژادهای پرورشی معروف است که به طور فعال و پرقدرت در جمع‌آوری نکتار و گرده‌افشانی فعالیت می‌کنند بنابراین معمولا عسل را با سرعت بالاتر و با میزان قابل ملاحظه‌ای تولید می‌کند.

فصل و شرایط آب و هوایی:

تغییر فصل‌ها و بالطبع شرایط آب و هوایی بر مدت زمان تولید عسل تاثیرگذار است. زمانی که منابع گل‌ها و گیاهان مخصوص گرده‌افشانی فراهم و اوج فصل گلدهی باشد، زنبورها بهترین فرصت را برای جمع‌آوری نکتار و تولید عسل خواهند داشت.

نیروی کارگر زنبورها:

میزان نیروی کارگر در کلونی نیز از دیگر عوامل موثر است. بدیهی است هر چقدر تعداد زنبورهای کار بیشتر باشد، فرآیند تولید عسل نیز سریع‌تر انجام می‌شود.

میزان دسترسی به منابع غذایی:

بکارگیری ترفندهایی برای تأمین غذای کافی زنبورها به تولید بیشتر این محصول منجر می گردد. برخی از زنبورداران ماهر با قرار دادن محل‌های جذب شهد در نزدیکی کلونی و ایجاد سهولت در دسترسی به منابع غذایی، به زنبورها در تسریع فرایند ساخت عسل کمک می‌کنند.

سلامت کلونی:

توجه و مراقبت از سلامت زنبورها و کلونی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر زنبورها از بیماری‌ها یا آفات متاثر شوند، میزان تولید و کیفیت عسل به طرز چشمگیری کاهش می یابد. همانطور که پیشتر گفتیم مدت زمان لازم برای ساخت عسل توسط زنبورها متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما این فرایند به‌طور عمومی در طی بازه زمانی که زنبورها پس از جمع‌آوری نکتار و گرده‌افشانی، آن را به کندوی خود منتقل می‌کنند و با مکانیسم حرارت دهی شهد را به عسل تبدیل می کنند؛ قابل ارزیابی و تشخیص است.

مردم از چه زمانی شروع به استفاده از عسل کردند؟

در طول تاریخ فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف، نقش عسل در تغذیه و درمان همچون یک ماده غذایی ارزشمند، شفابخش و حتی به عنوان نمادی از برکت و نعمت الهی، اهمیت و جایگاه ویژه ای داشته است.

قدمت مصرف عسل به عنوان یک محصول خوراکی و ماده غذایی؛ تاریخچه ای به زیست انسان‌ها دارد. از زمان‌های قدیمی، مردم از عسل بعنوان یک شیرینی محبوب استفاده می‌کردند و ارتباط نزدیکی با زنبورها برقرار کرده بودند.

میزان شناخت ما از ویژگی‌های عسل و دیرینگی بهره مندی از خواص آن؛ به زمانی بازمی‌گردد که بشر اقدام به ثبت وقایع روزمره و تاریخی کرده است. آثار باستانی، سنگ نگاره ها و نقاشی‌های دیواری در برخی از غارها نشان‌دهنده بکارگیری عسل توسط انسان‌های اولیه است. مورخان و باستان‌شناسان معتقدند که عسل نزد مردمان اهالی مصر باستان از محبوبیت فراوانی برخوردار بوده؛ به نحوی که میزان زیادی از آن به منظور مصرف خوراکی و درمانی مورد استفاده قرار می گرفته است.

در پایان می توان با قاطعیت گفت که از گذشته های دور تا به امروز، عسل همچنان محبوب، قابل اعتماد، مورد تحسین است و از همین روی جزئی جدایی ناپذیر از سبد غذایی انسان‌ها است.

محصولات تولید شده توسط زنبور عسل

زنبور به دلیل قابلیت ایجاد ماده ای گرانبها و ارزشمند بنام عسل، به‌عنوان یک حشره فوق‌العاده مفید و شگفت‌انگیز شناخته می‌شود. عسل تنها محصول باارزشی نیست که این حشره با کوشش و توانایی خود در خلق آن نقش دارد. زنبورهای کارگر در ساخت و پردازش محصولات متنوع دیگری نیز در زندگی انسان‌ها و حیوانات کاربردهای گوناگونی دارند و بصورت مستقیم دخالت دارند. باهم برخی از آن ها مرور می کنیم.

موم:

زنبورعسل از طریق غده‌های واقع در شکم خود ماده ای منحصر به فرد به نام موم تولید می‌کند. نکته حائز اهمیت این است که زنبورها از این ماده برای ساختن کندو و زندگی درون آن استفاده می کنند. همچنین این فرآورده با خواص ضد‌باکتریایی، آب‌گریزی و انعطاف‌پذیری بالا در ساخت اشیا و محصولات مختلف استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای موم می‌توان به تولید مشمع‌های شمع، صنعت مراقبت از پوست نظیر تهیه محصولات آرایشی و بهداشتی و همچنین مواد ضد آب اشاره کرد.

پروپولیس:

پروپولیس یا چسب زنبورها یک ماده‌ی صمغی، کرم‌رنگ و رسانا است که از مخلوطی از موم، رزین‌ها و آنتی‌بیوتیک‌های طبیعی تشکیل شده است. این ماده به‌عنوان ماده‌ی محافظ برای بسته‌بندی شکمک‌ها و مراقبت از کندوی زنبورها به‌کار می‌رود. همچنین، از خواص ضد‌باکتری و ضد التهابی پروپولیس در صنایع داروسازی و محصولات طبیعی استفاده می‌شود.

ژله رویال:

این ماده فرآوری شده توسط زنبورهای کارگر برای تغذیه زنبورهای ملکه مصرف می‌شود. ژله رویال برای تغذیه در دوره‌های اولیه‌ی حیات زنبورهای ملکه استفاده می‌شود و باعث تمایز آن‌ها از زنبورهای کارگر می‌شود. این ماده ارزش غذایی بالایی دارد و به‌عنوان یک مکمل غذایی و ماده‌ی مفید در صنایع بهداشتی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سم زنبورها:

علی‌رغم اینکه سم زنبورها برای انسان‌ها ممکن است خطرناک باشد، اما از این ماده در زمینه‌های طبی، زیست‌شناسی و صنعتی استفاده‌های متنوعی صورت می‌گیرد. سم زنبورها به‌عنوان یک ماده‌ی ضد التهابی و مسکن طبیعی در درمان برخی بیماری‌ها به‌کار می‌رود. همچنین، از سم زنبورها در تحقیقات علمی و ساخت برخی از محصولات صنعتی مانند کرم‌های ضد درد برای کاهش التهابات و تسکین علائم بیماری‌های مزمن بهره‌برداری می‌شود.

به طور خلاصه، زنبورها به عنوان موجوداتی بسیار حیاتی در برقراری تعادل و تنوع در طبیعت نقش بسزایی دارند و به نحوی که می توان گفت تولید محصولات گرانبها و کاربردی از طریق زنبورعسل می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی ما کمک شایانی نماید.